Απειλές για τους χρήστες macOS

Εισαγωγή

Επικρατεί εδώ και δεκαετίες η πεποίθηση ότι δεν υπάρχουν απειλές για το λειτουργικό σύστημα macOS (ή τουλάχιστον δεν υπάρχουν σοβαρές απειλές). Οι ιδιοκτήτες των MacBooks και iMacs ανταγωνίζονται μόνο τους χρήστες του Linux όσον αφορά το επίπεδο εμπιστοσύνης της δικής τους ασφάλειας και πρέπει να παραδεχτούμε ότι έχουν δίκιο σε κάποιο βαθμό: σε σύγκριση με τα συστήματα που βασίζονται στα Windows, υπάρχουν πολύ λιγότερες απειλές που στοχεύουν το λειτουργικό macOS.

Ωστόσο, ο κύριος λόγος για αυτό είναι ο αριθμός των πιθανών θυμάτων: υπάρχουν πολλοί περισσότεροι υπολογιστές που τρέχουν Windows από αυτούς που τρέχουν MacOS.

Όμως η κατάσταση αλλάζει, καθώς η δημοτικότητα του MacOS της Apple αυξάνεται.

Ας δούμε λοιπόν παρακάτω κάποια ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία από την υποδομή cloud της Kaspersky Security Network η οποία αποθηκεύει πληροφορίες σχετικά με όλα τα κακόβουλα προγράμματα και άλλες απειλές των χρηστών των προϊόντων macOS.

Στοιχεία και τάσεις

Phishing

• Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019, εντοπίστηκαν σχεδόν 6 εκατομμύρια επιθέσεις phishing σε χρήστες macOS. Από αυτές, το 11,80% απευθυνόταν σε εταιρικούς χρήστες.
• Οι χώρες με το μεγαλύτερο μερίδιο μοναδικών χρηστών macOS που αντιμετώπισαν επιθέσεις phishing ήταν η Βραζιλία (30,87%), η Ινδία (22,08%) και η Γαλλία (22,02%).
• Ο αριθμός των επιθέσεων ηλεκτρονικού “ψαρέματος” σε προϊόντα της Apple αυξάνεται κατά 30-40% κάθε χρόνο.
• Το 2018, ο αριθμός των επιθέσεων αυτών προσέγγιζε 1,5 εκατομμύρια. Από τον Ιούνιο, ο αριθμός των επιθέσεων ηλεκτρονικού “ψαρέματος” (phishing) το 2019 έχει ήδη ξεπεράσει τα 1,6 εκατομμύρια, δηλαδή αύξηση 9% σε ολόκληρο το προηγούμενο έτος.

Κακόβουλο και δυνητικά ανεπιθύμητο λογισμικό

• Από το 2012 έως το 2017, ο αριθμός των χρηστών macOS που έχουν βιώσει επιθέσεις από κακόβουλα και δυνητικά ανεπιθύμητα προγράμματα αυξήθηκε, προσεγγίζοντας τους 255.000 επιτιθέμενους χρήστες ετησίως. Ωστόσο, ξεκινώντας από το 2018, ο αριθμός των προσβεβλημένων χρηστών άρχισε να μειώνεται και το πρώτο εξάμηνο του 2019 ανερχόταν μόνο σε 87.000.
• Ο αριθμός των επιθέσεων σε χρήστες MacOS μέσω κακόβουλων και δυνητικά ανεπιθύμητων προγραμμάτων αυξάνεται ετησίως από το 2012 και το 2018 και υπερβαίνει τις 4 εκατομμύρια επιθέσεις. Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019, καταγράφησαν 1,8 εκατομμύρια επιθέσεις αυτού του είδους.
• Η συντριπτική πλειοψηφία των απειλών για το macOS το 2019 ήταν στην κατηγορία AdWare . Όσον αφορά τις απειλές κακόβουλου λογισμικού, η πιο διαδεδομένη ήταν η οικογένεια Shlayer, η οποία μεταμφιέζεται ως Adobe Flash Player.

Phishing σε χρήστες Mac

Το μερίδιο των εταιρικών χρηστών macOS που αντιμετώπισαν επιθέσεις ηλεκτρονικού ψαρέματος κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019 ανήλθε σε 11.80%.

Πρόκειται για μια μικρή αύξηση σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2018, όταν αυτή η κατηγορία αποτελούσε το 10,25%.

Ιστοσελίδες phishing

Τόσο το 2019 όσο και το 2018, οι σελίδες ηλεκτρονικού “ψαρέματος” που επισκέφτηκαν οι χρήστες του MacOS συχνά υποδύονταν Τραπεζικές υπηρεσίες (39,95% το 2019 και 29,68% το 2018), ενώ σε δεύτερη θέση διάσημα portals (21,31% το 2019 και 27,04% . Τα κοινωνικά δίκτυα ήρθαν στην τρίτη θέση το 2019 (12,3%), καταλαμβάνοντας τη θέση των ηλεκτρονικών καταστημάτων (10,75% το 2018).

Σελίδες ηλεκτρονικού “ψαρέματος” κατά μερίδιο χρηστών, πρώτα μισά του 2018 και 2019

Γεωγραφικός προσδιορισμός

Οι χώρες με το μεγαλύτερο μερίδιο μοναδικών χρηστών προϊόντων MacOS που αντιμετώπισαν επιθέσεις phishing κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019 ήταν η Βραζιλία (30,87%), η Ινδία (22,09%) και η Γαλλία (22,02%).

Το 2018, οι τρεις πρώτες χώρες ήταν οι ίδιες με το 2019, η μόνη διαφορά ήταν στα ποσοστά των χρηστών που δέχθηκαν επίθεση: οι λύσεις της Kaspersky εμπόδισαν τις επιθέσεις εναντίον ενός στους τέσσερις χρήστες προϊόντων Mac στη Βραζιλία (26,02%), έναντι ενός πέντε στη Γαλλία (20,86%) και 17,70% στην Ινδία.

Γεωγραφικός προσδιορισμός των επιθέσεων ηλεκτρονικού “ψαρέματος” κατά μερίδιο χρηστών, τα πρώτα μισά του 2018 και του 2019

Απειλές ανεπιθύμητων μηνυμάτων και ηλεκτρονικού “ψαρέματος” (phishing)

Μεταξύ των επιθέσεων ηλεκτρονικού “ψαρέματος” που αντιμετωπίζουν οι χρήστες macOS θα επικεντρωθούμε ξεχωριστά σε ψεύτικες ιστοσελίδες που μιμούνται τις επίσημες σελίδες της Apple ή απλώς αναφέρουνε το εμπορικό σήμα.

Όχι πολύ καιρό πριν, το 2016, υπήρξαν σχετικά λίγες επιθέσεις (755.000) που προσπάθησαν να επωφεληθούν από το εμπορικό σήμα.

Αλλά το 2017 είχαν αυξηθεί σχεδόν κατά 40%, υπερβαίνοντας το 1 εκατομμύριο, και ένα χρόνο αργότερα έφτασαν σχεδόν 1,5 εκατομμύρια.

Ας δούμε προσεκτικά μερικά παραδείγματα σελίδων ηλεκτρονικού ψαρέματος που μιμούνται τον επίσημο δικτυακό τόπο της Apple.

Φυσικά, οι πιο συχνά αυτές οι επιθέσεις phishing στοχεύουν να κλέψουν τα στοιχεία username και paswword των χρηστών της Apple .

Παραδείγματα σελίδων ηλεκτρονικού “ψαρέματος” που έχουν σχεδιαστεί για να κλέβουν τα AppleID

Οι συνδέσεις με αυτούς τους ιστότοπους αποστέλλονται συνήθως σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που προέρχονται, κατά τους ισχυρισμούς, από την υποστήριξη της Apple.

Ο παραλήπτης απειλείται ότι ο λογαριασμός του θα κλειδωθεί εκτός αν κάνει κλικ στον σύνδεσμο και συνδεθεί για να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες που έχουν καθοριστεί στο προφίλ του.

Παραδείγματα ηλεκτρονικών μηνυμάτων ηλεκτρονικού “ψαρέματος” που έχουν σταλεί για να κλέψουν ένα AppleID

Ένα άλλο τέχνασμα ηλεκτρονικού “ψαρέματος” είναι τα ευχαριστήρια μηνύματα για την αγορά μιας συσκευής ή μιας εφαρμογής Apple στο App Store.

Ο “πελάτης” καλείται να μάθει περισσότερα για το προϊόν (ή να ακυρώσει την αγορά) κάνοντας κλικ σε ένα σύνδεσμο που οδηγεί σε μια σελίδα ηλεκτρονικού “ψαρέματος” (phishing).

Εδώ, το θύμα καλείται να εισάγει τον κωδικό πρόσβασης και τον κωδικό πρόσβασης της Apple ID, το οποίο, φυσικά, θα σταλεί στους επιτιθέμενους.

Μυστικές επιθέσεις malware

Μια άλλη παραλλαγή των ιστοσελίδων ηλεκτρονικού “ψαρέματος” είναι οι σελίδες ειδοποίησης ανίχνευσης malware.

Ο σχεδιασμός αυτών των κοινοποιήσεων ποικίλλει.

Ορισμένες από αυτές είναι πολύ υψηλής ποιότητας και αντιγράφουν πιστά το σχέδιο της επίσημης ιστοσελίδας της Apple.

Η απειλή ότι έχει μολυνθεί ο χρήστης από κακόβουλο λογισμικό υποτίθεται ότι θα πείσει τον χρήστη να καλέσει έναν ψεύτικο αριθμό υποστήριξης ή να εγκαταστήσει μια ψεύτικη εφαρμογή προστασίας από ιούς που θα μετατρέψει μια ανύπαρκτη απειλή σε μια πραγματική απειλή.

Κακόβουλα και ανεπιθύμητα προγράμματα για macOS

Τη στιγμή που γράφουμε αυτό το άρθρο, η βάση δεδομένων της Kaspersky περιείχε 206.759 μοναδικά κακόβουλα και δυνητικά ανεπιθύμητα αρχεία για MacOS.

Το παρακάτω διάγραμμα απεικονίζει τον αριθμό των προαναφερθέντων αρχείων που προστέθηκαν στη βάση δεδομένων σε ένα δεδομένο έτος.

Όπως μπορείτε να δείτε από το διάγραμμα, μέχρι το 2011 ο αριθμός των κακόβουλων αρχείων που στοχεύουν τα macOS που εντοπίστηκαν κάθε χρόνο ήταν ασήμαντος.

Όπως και στο παρακάτω διάγραμμα, μπορείτε να δείτε μια απότομη αύξηση του αριθμού των χρηστών που δέχτηκαν επίθεση μεταξύ 2012 και 2017.

Προκειμένου να εκτιμηθεί κατά προσέγγιση η συχνότητα επίθεσης κατά των χρηστών macOS τόσο από το κακόβουλο όσο και από το ανεπιθύμητο λογισμικό, μπορούμε να δούμε το διάγραμμα που απεικονίζει τον αριθμό των φορών που τα προϊόντα της Kaspersky έχουν εντοπίσει κάποια από τις απειλές.

Αυτό το διάγραμμα δείχνει σαφώς αύξηση του αριθμού των επιθέσεων που σημειώθηκαν το 2018. Ταυτόχρονα, τα στοιχεία για το 2019 (1.820.578 επιθέσεις κατά τους πρώτους 5 μήνες) υποδηλώνουν ότι φέτος ο αριθμός των επιθέσεων θα μειωθεί.

Γεωγραφικός προσδιορισμός των επιθέσεων

Προκειμένου να έχουμε μια ιδέα της γεωγραφικής κατανομής των απειλών για το macOS και να διαπιστώσουμε εάν υπάρχουν περιοχές στις οποίες οι χρήστες είναι πιο πιθανό να προσβληθούν από κακόβουλο λογισμικό στις μέρες μας, παρακάτω θα δείτε τον πίνακα με  το μερίδιο των μοναδικών χρηστών που δέχτηκαν επίθεση κατά την πρώτη το ήμισυ του 2019 και, για λόγους σύγκρισης, το πρώτο εξάμηνο του 2018.

^{* Προϊόν Kaspersky για χρήστες macOS στη χώρα από όλους τους χρήστες αυτών των προϊόντων}

Οι τρεις πρώτες χώρες παρέμειναν οι ίδιες μεταξύ 2018 και 2019: οι Ηνωμένες Πολιτείες ήρθαν στην πρώτη θέση (24,4%), η Γερμανία ήρθε δεύτερη (14,6%) και η Γαλλία έφτασε στην τρίτη θέση (12,4%).

2019 απειλές

Ακολουθούν οι TOP 10 απειλές για το macOS που παρατηρήθηκαν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019: