Τηλεόραση και παιδί: όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
Το πόση ώρα επιτρέπεται να βλέπουν τα μικρά παιδιά τηλεόραση δεν είναι κάτι απόλυτο και οι οδηγίες σχετικά με τους χρονικούς περιορισμούς μπορεί να σας μπερδέψουν.
Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει «μαγικό νούμερο». Σημασία έχει τι βλέπει το παιδί, όπως και το πώς το βλέπει. Επαναλαμβανόμενες έρευνες έχουν αποδείξει πως ο καλύτερος τρόπος να δει το παιδί τηλεόραση είναι μαζί με τους γονείς του, που μπορούν, πυροδοτώντας διαδραστικές διαδικασίες, να μετατρέψουν σε εκπαιδευτικό κάθε λεπτό μπροστά στην οθόνη!
«Η τηλεθέαση μπορεί να συμβάλλει στη νοητική και ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού. Αρκεί οι γονείς να φροντίσουν, παρακολουθώντας το πρόγραμμα μαζί του, να κάνουν ερωτήσεις και να εξηγούν ό,τι είναι απαραίτητο», τονίζει ο Michael Robb, διευθυντής του τμήματος ερευνών του Common Sense Media, μη κερδοσκοπικού οργανισμού που μελετά τη σχέση τηλεθέασης και παιδιού.
Οι σχετικές μελέτες καταγράφουν πως, εκτός από την ανάδυση των πρώιμων δεξιοτήτων γραμματισμού στην προσχολική, αλλά και πρώτη σχολική ηλικία, ο «διαδραστικός» τρόπος τηλεθέασης μπορεί να επιφέρει μια σειρά ακόμη θετικών αποτελεσμάτων. Μπορεί να ενισχύσει την ενσυναίσθηση και την κρίση του παιδιού και να βοηθήσει τελικά στη διαχείριση της επιθετικότητας, μετά από έκθεση σε βίαιο περιεχόμενο. Να «εκπαιδεύσει», δηλαδή, το παιδί ώστε να μην επηρεάζεται αρνητικά από βίαιες σκηνές.
Φυσικά, όσο και αν το επιθυμείτε, είναι αδύνατον να βρείτε τον ελεύθερο χρόνο να παρακολουθείτε κάθε πρόγραμμα που βλέπουν τα παιδιά. Στην περίπτωση αυτή, οι ειδικοί προτείνουν να αφήσετε το παιδί να δει κάτι που έχετε ήδη ελέγξει και εγκρίνει και, όταν σας δοθεί η ευκαιρία, να συζητήσετε μαζί του για την εξέλιξη, την υπόθεση, τις απορίες και τις εντυπώσεις του. Θα διαπιστώσετε ότι στα μικρά παιδιά αρέσει πολύ να μιλούν για όσα είδαν στην οθόνη. Επωφεληθείτε από αυτό και αρπάξτε κάθε ευκαιρία για να μάθετε τι τους ενδιαφέρει, ποια πράγματα θεωρούν σημαντικά, ακόμη και το τί συμβαίνει στη ζωή τους. Είναι πολύ πιθανόν να ξαφνιαστείτε από το πού τελικά μπορεί να οδηγήσουν τέτοιου είδους συζητήσεις.
Ποια προγράμματα να επιλέξετε και γιατί
Ντοκιμαντέρ και προγράμματα σχετικά με τη φύση. Είναι εξίσου ψυχαγωγικά και εκπαιδευτικά για τα παιδιά, αφού αν δεν υπήρχε η οθόνη, δεν θα μπορούσαν να έχουν εικόνα για τα παρθένα δάση, τους ορμητικούς καταρράκτες, μια σουρικάτα ή ένα άλλο ζώο που δεν υπάρχει στο περιβάλλον τους. Δεν θα μπορούσαν, επίσης, να αντιληφθούν εγκαίρως τα μεγέθη της πραγματικότητας και να κατανοήσουν πως το δικό τους περιβάλλον δεν είναι παρά ένα μικρό κομμάτι της Γης.
Ταξιδιωτικά ρεπορτάζ και προγράμματα για άλλους πολιτισμούς. Μέσα από την οθόνη τα παιδιά θα ταξιδέψουν στον πλανήτη, θα γνωρίσουν τα έθιμα και τον πολιτισμό άλλων λαών και θα μάθουν να κατανοούν και να σέβονται τις διαφορετικές κουλτούρες. Παράλληλα, θα αναπτύξουν την περιέργεια, την φιλομάθεια και τη διάθεσή τους για εξερεύνηση.
Προγράμματα που σχετίζονται με βιβλία. Μια ταινία ή μια σειρά που βασίζεται ή που υπάρχει σε βιβλίο θα σας δώσει πάτημα για να σπρώξετε τα παιδιά στο διάβασμα και να τα κάνετε να αγαπήσουν τα βιβλία. Αν βρίσκονται στην προσχολική ηλικία, διαβάστε τους εσείς το βιβλίο, συζητώντας παράλληλα για το τι θυμούνται από όσα είδαν στην οθόνη. Αν βρίσκονται σε ηλικία που μπορούν να διαβάσουν, συζητείστε κάθε τόσο για τις εντυπώσεις τους, τις σκέψεις τους ή τις διαφορές που παρατήρησαν μεταξύ της μεταφοράς στην οθόνη και του ίδιου του βιβλίου.
Σπορ και προγράμματα που προωθούν δραστηριότητες. Μια εκπομπή που δείχνει παιδιά στην κουζίνα, θα τα σπρώξει να σας βοηθήσουν στο μαγείρεμα. Αν ο αγαπημένος τους ήρωας ζωγραφίζει ή φτιάχνει παζλ, τα παιδιά θα θελήσουν να τον μιμηθούν. Από την άλλη, αν κάνει ποδήλατο θα παρακινηθούν να σηκωθούν από τον καναπέ. Παρόμοια επίδραση έχουν και τα αθλητικά προγράμματα. Εντοπίστε ποιο άθλημα αρέσει στο παιδί και παρακολουθήστε μαζί έναν αγώνα ή μια αθλητική διοργάνωση, εξηγώντας και επισημαίνοντας τα σημαντικά σημεία. Αν δεν έχει ήδη προτίμηση, εξερευνήστε τα ενδιαφέροντά του μέσα από τα αθλητικά προγράμματα. Αν έχει αγαπημένο αθλητή ή αθλήτρια, συζητήστε με το παιδί, ρωτώντας το γιατί του αρέσει, τι θαυμάζει σε εκείνον ή εκείνη.
Παιδικές σειρές ή ταινίες με μηνύματα. Επιλέξτε εκείνα τα προγράμματα ή τις ταινίες που ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα, την ομαδικότητα και την κοινωνικότητα. Τονίζουν τα θετικά συναισθήματα, προβάλλοντας τη γενναιότητα, την καλοσύνη, την αποδοχή, την ευγένεια, με σαφή τρόπο και χωρίς δυσνόητες έννοιες, ενώ δίνουν στο παιδί νέα θετικά μηνύματα. Διαχωρίστε με σαφήνεια το φανταστικό από το πραγματικό. Για παράδειγμα, ο υπερήρωας μπορεί να πετάει, αλλά αυτό δεν γίνεται στην πραγματική ζωή. Σημασία έχει πως χρησιμοποιεί τις δυνάμεις του για να βοηθήσει και όχι για να κάνει κακό. Η επιρροή των ηρώων μιας ταινίας ή μιας σειράς είναι μεγάλη στα παιδιά, αφού ενεργοποιείται ο «μηχανισμός της ταύτισης», δηλαδή το παιδί υιοθετεί τον τρόπο συμπεριφοράς του αγαπημένου του ήρωα, και συνεπώς τον μιμείται και τον αντιμετωπίζει ως πρότυπο «επιτυχίας».
Εκπαιδευτικές εκπομπές. Για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας τα εκπαιδευτικά προγράμματα πρέπει απαραιτήτως να είναι και ψυχαγωγικά. Τo Mickey Mouse Club είναι ένα καλό παράδειγμα του είδους. Για τα μεγαλύτερα παιδιά μπορείτε να επιλέξετε προγράμματα με καθαρά εκπαιδευτικό χαρακτήρα.
Πέντε τρόποι για να κάνετε την τηλεθέαση διαδραστική
- Βοηθήστε τα παιδιά να εστιάσουν την προσοχή τους. Τονίστε κάτι που είναι εντυπωσιακό, καινούριο, όμορφο ή διδακτικό και επισημάνετε ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες, που θα εξασκήσουν την παρατηρητικότητά τους.
- Ενθαρρύνετέ τα να σκεφτούν τη σειρά των γεγονότων. Με τον τρόπο αυτό θα τα βοηθήσετε να αναλογιστούν την ακολουθία αιτίας και αποτελέσματος. Μετά το τέλος του προγράμματος ρωτήστε το, για παράδειγμα, «θυμάσαι τι έγινε όταν λύθηκε το σκυλάκι;». Αν το παιδί απαντήσει «χάθηκε», τότε έχει ήδη κάνει τον συνδυαστικό συλλογισμό.
- Ενδυναμώστε τη δεξιότητα κατανόησης. Ερωτήσεις με τα ποιος, πότε, τι, γιατί και πώς, κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης του προγράμματος, παρακινούν τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν καινούριες λέξεις.
- Kάντε συσχετισμούς. Βοηθήστε το παιδί να συνδέσει αυτό που βλέπει με την πραγματική ζωή. Αν ο ήρωας μιας ταινίας είναι θυμωμένος, μπορείτε να το επισημάνετε και να ρωτήσετε: «Είναι πολύ θυμωμένος. Τι έκανες εσύ την τελευταία φορά που θύμωσες;». Με τον τρόπο αυτό βοηθάτε το παιδί να μάθει να εκφράζει τα συναισθήματά του, να τα διαχειρίζεται και να κατανοεί καλύτερα τα συναισθήματα των άλλων.
- Επεκτείνετε τις επισημάνσεις του παιδιού. Όταν το πρόγραμμα τελειώσει, επαναφέρετε τις πληροφορίες ή τα σημεία που έκαναν εντύπωση στα παιδιά, συνδέστε λεπτομέρειες με τη δική σας ζωή ή προσθέστε νέες πληροφορίες. Με τον τρόπο αυτό ενισχύετε την δεξιότητα του παιδιού να συζητά, παρέχετε πληροφορίες για τον κόσμο που μας περιβάλλει και ενισχύετε τον δεσμό σας. Πείτε για παράδειγμα «οι δυνατοί θόρυβοι φοβίζουν τον Τίγρη. Ούτε και εμένα μου αρέσουν. Εσύ πώς νιώθεις όταν ακούς δυνατούς θορύβους;».
Μπορείτε να αναζητήσετε ανά ηλικία για την καταλληλότητα του προγράμματος ή ακόμη και να πάρετε ιδέες και πληροφορίες για τις παιδικές εκπομπές, σειρές και ταινίες στο https://www.commonsensemedia.org/tv-lists.
Πηγή: kidsatsafety.gr
About The Author
